Қосымша білім беру мекемелері үшін
этнопедагогикалық бағыттағы
«Асыл қазына» Жобасы
Авторы:
Зайнолда Іңкәр Жайлаубекқызы, педагог – ұйымдастырушы және «Жігер»театр ұжымының жетекшісі
Жобаны ұйымдастырушылар:
Зайнолда Іңкәр Жайлаубекқызы, педагог – ұйымдастырушы және «Жігер»театр ұжымының жетекшісі
Қабимолдин Мирболат Қадырбекұлы, ұйымдастырушы-педагог;
Жоба бастауыш, орта және жоғары мектеп жасындағы балалармен жұмыс бойынша қосымша білім беру мекемелерінде іске асыруға арналған.
Жобаны іске асыру мерзімі:
Оқу жылы ішінде айына бір іс-шара.
Жоба өкілдердің, түрлі этностардың ұлттық ерекшеліктерін, фактілерін, қандай да бір этникалық қауымдастық өкілдерінің мінез-құлқын түсінуге, жас ұрпақты тәрбиелеуге, отбасының, рудың, ұлттың, ұлттың байырғы құндылықтарына моральдық-этикалық және эстетикалық көзқарастарды, этностың этникааралық бағалауы мен мінез-құлқын, дәстүрлері мен салттарын бақылау мен түзетуге бағытталған.
Жұмыстың негізгі түрлері:
— тренингтік сабақтар,
— ойын-саяхат,
— театрландырылған ойын бағдарламалары,
— байқаулар,
— викториналар, сондай-ақ әр түрлі халықтардың ойындары (балалар, жасөспірімдер, үйлену, салт-дәстүрлер және т. б.), Көрнекі құралдар, тұрмыстық заттар, дәстүрлі салттық қарым-қатынас формалары, мерекелік рәсімдердің театрландырылған көріністері, шығармашылық жұмыстар (әндер, билер, мақал-мәтелдер, көркем әдебиеттер және т. б.), ұлттық өмірге ену. көрнекіліктер (ыдыс-аяқтарды бояу, киім кестелері және т. б.), жағдайларды талдау (Заманауи дәстүрлер мен мәдениеттердің енуі мен араласуы), жұмысты талдау (есімде, ұнады, бұл күндері не бар), талқылау (тілектер, ескертулер және т.б.).
Бұл жоба мектеп жасындағы балаларды әртүрлі халықтар мәдениетінің негіздерін зерттеуге, сақтауға, таныстыруға арналған және жас ұрпақтың дәстүрлері, мәдени мұрасы, рухани-адамгершілік тәрбиесі туралы ақпаратты үйлестіруді, логиканы, бейнелі ойлауды, әртүрлі халықтардың мәдениетін құрметтеуді, толеранттылықты тәрбиелеуді дамытатын ойындар арқылы қамтиды.
Негіздеме:
Оқушылар шығармашылығы сарайының маңызды міндеттерінің бірі өз халқының тарихын зерттеуге қызығушылықты қалыптастыру, балалар мен жасөспірімдерді рухани құндылықтарды зерттеу процестеріне кедергісіз тарту үшін жағдай жасау болып табылады. Этнопедагогика толеранттылықты, мәдениетті, адамгершілік тәрбиені таратудың негізгі бағыты болып табылады.
Шарттары:
1.Байырғы халықтардың ұлттық мәдениеттерін насихаттау;
— бейнероликтер көрсету;
— көрмені безендіру;
— костюмдік қойылымдар;
-ұлттық тағамдардан мастер-кластар және т. б.;
— конкурстық бағдарламалар және викториналар;
2. Өркениетті дамудың заманауи деңгейіне, білім берудің жоғары стандартына қол жеткізу үшін педагогтердің мамандануы және біліктілігін арттыру.
3.ОШС қосымша білім беру мекемесі болып табылатындықтан, оның базасында қала мектептерін заманауи жағдайда тұлғаны тәрбиелеу және дамыту шеңберінде өңірлік-этникалық мәдениетке тарту үшін орталықтандырып тартуға болады;
Жобаның мақсаты:
ОШС жанында этномәдениет бағытының орталығын құру, оқушыларды этнопедагогиканың мәні мен ерекшеліктері туралы мағлұматтандыру, ұлттық ерекшеліктер мен ұлттық сананың ерекшелігін ескере отырып, өскелең ұрпақты тәрбиелеуге халықтардың салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын енгізу, Қазақстан Республикасындағы этномәдени білім беру тұжырымдамасының негізгі идеяларымен, оның көпұлтты, егемендігін ескере отырып таныстыру.
Негізгі міндеттері:
1.Қазақстанда тұратын халықтардың тарихы мен мәдениетін құрметтейтін жан-жақты дамыған тұлғаны тәрбиелеу;
2.Тәрбие беру арқылы патриоттық сезімді қалыптастыру;
Өзектілігі мен жаңалығы:
Өзін ғана емес, сонымен бірге өзі тәрбиелейтін қоғамды құрметтейтін жоғары мәдениетті және адамгершілік тұлғаны қалыптастыру мәселесі – бұл ең маңызды мәселелердің бірі. Жас ұрпақтың мінез — құлқын, олардың қарым-қатынасы мен қарым-қатынас стилін талдай отырып, қорытынды жасауға болады-адамның адамгершілік және мәдени санасының ерекшеліктері көбінесе қоғам өзінің дамуының белгілі бір тарихи кезеңінде ұмтылатын жеке және құндылық бағдарларына байланысты. Қалада Халықтар Достығы Үйі жұмыс істейтініне қарамастан, оның қызметі адамдарды этностар бойынша біріктіруге, осы бірлестіктердің ішінде мәдени мұраны сақтауға бағытталған. Бұл жобаның міндеті-балаларды қазіргі қоғамға әсер ететін негізгі өзекті этномәдениеттерді зерттеуге тарту. Болашақта қандай қоғам бола алатыны оқытушыларға байланысты. Бүгінгі таңда психиканың ұлтаралық айырмашылықтарының негізгі элементі менталитет екендігіне ешкім күмән келтірмейді. Сондықтан этникалық мәдениеттерді ерте жастан бастап зерттеу үшін жағдай жасау маңызды. Ұлттық сана-сезімді, халықтық дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарды адамгершілік мінез-құлық тәжірибесімен және руханиятпен бірлікте жандандыру өзекті болып табылады. Ол адамның материалдық және рухани құндылықтарды құрудағы рөлінің жоғарылауымен анықталады және үйлесімді тұлғаның қалыптасуы мен дамуына ықпал етеді.
Гипотеза:
Этнопедагогика оқушылардың бойында патриоттық сезімді және ұлтаралық қарым-қатынас мәдениетін қалыптастыруға тиімді әсер ететіндіктен, мақсатты, жүйелі, тәрбие жұмысының жалпы кешенінде, мектеп пен қосымша білім беру мекемелерінің тұрақты бірлескен жұмысында, жақсы тәжірибе жинақтап, оны тарата отырып пайдаланылса, бұл жас ұрпақтың бойында патриоттық сезімді қалыптастыруға көмектеседі. Діни төзімділік, ұлтаралық толеранттылық, қарым-қатынас мәдениеті, қазіргі қоғамдағы рухани мәдениет деңгейін арттыру.
Болжамды нәтижелер:
Жоба білім беру сипатына ие болғандықтан және жобаның қатысушылары ең алдымен оқушылар болғандықтан, жобаны жүзеге асыру барысында балалардың білім, дағдылар алатындығын бағалау өте орынды болады;
Жобаның іске асырылуын бағалау критерийлері — білім алушылар:
білім деңгейінде:
— әдет-ғұрыптардың, дәстүрлердің, мерекелердің бастауын білу;
— салт-дәстүрлердің, мерекелердің маңызы;
— халық мерекесіндегі балалардың рөлі;
— мерекелік атрибуттардың символикасы мен мағынасы.
шеберлік деңгейінде:
— ұжымда жұмыс істеу;
— көркем образ жасау (мерекелік кейіпкер);
— әдебиетпен және ақпаратпен жұмыс істеу;
— ақпаратты жіктеу және талдау.
дағдылар деңгейінде:
— эскиздермен жұмыс;
— мерекенің костюмдері мен атрибуттарының бөлшектерін жасау;
— театрландыру дағдылары;
— монологиялық және диалогтік сөйлеу дағдылары.
Білім алушылар ұлттық мәдениеттің ерекшеліктерімен, адам өмірінің рухани-адамгершілік негіздерімен танысады. Мерекенің бастауын, сондай – ақ мерекелік мәдениеттің салттық жағының ерекшеліктерін зерделеу процесінде білім алушылар дәстүрлердің мәдениеттанушылық негіздерін түсінетін болады. Осылайша, оқушылар өздерінің жалпы мәдениеттілік құзіреттерін дамытады.
ПРОЕКТ
этнопедагогического направления
«Асыл қазына»
для учреждений дополнительного образования
Автор:
Зайнолда Инкар Жайлаубекқызы, педагог – организатор и руководитель театрального коллектива «Жiгер»
Организаторы проекта:
Зайнолда Инкар Жайлаубекқызы, педагог – организатор и руководитель театрального коллектива «Жiгер»
Кабимолдин Мирболат Кадырбекович, педагог-организатор
Проект, предназначен для реализации в учреждениях дополнительного образования по работе с детьми младшего, среднего и старшего школьного возраста.
Сроки реализации проекта:
В течении учебного года, одно мероприятие в месяц.
Проект направлен на понимание национальных особенностей представителей, различных этносов, фактов, поведения представителей той или иной этнической общности, воспитание и образование молодого поколения, морально-этических и эстетических воззрений на исконные ценности семьи, рода, народности, нации, контроля и коррекции межэтнических оценок и поведения, традиций и обрядов этноса.
Основные формы работы:
— тренинговые занятия,
— игра-путешествие,
— игровые театрализованные программы,
— конкурсы,
— викторины, а также игры разных народов (детские, подростковые, свадебные, обрядовые и т.д.), погружение в национальный быт через наглядные пособия, предметы домашнего обихода, традиционные обрядовые и ритуальные формы общения, театрализованные представления праздничных обрядов, творческая работа (песни, танцы, пословицы, художественная литература и т.д.), работа с наглядностями (роспись утвари, вышивка одежды и т.д ), разбор ситуаций (проведение параллели между современными традициями и старинными, проникновение и смешение культур), анализ работы (что запомнилось, понравилось, что существует в наши дни), обсуждение (пожелания, замечания и т.д.).
Данный проект рассчитан на изучение, сохранение, приобщение детей школьного возраста к основам культуры разных народов и содержит информацию о традициях, культурном наследии, духовно-нравственном воспитании подрастающего поколения, через игры, развивающие координацию, логику, образное мышление, уважение к культуре разных народов, воспитание толерантности.
Обоснование:
Одной из важнейших задач Дворца творчества школьников является создание условий для формирования интереса к изучению истории своего народа, ненавязчивого вовлечения детей и подростков в процессы изучения духовных ценностей. И, вне всякого сомнения, именно этнопедагогика выступает основным направлением трансляции толерантности, культуры, нравственности воспитания.
Условия:
1.Трансляция национальных культур коренных народов
— показ видеороликов
— оформление выставки
— костюмированные представления
— мастер-классы по национальной кухне и т.д.
-конкурсные программы и викторины
- Специализация и повышение квалификации педагогов для достижение современного уровня цивилизованного развития, высокого стандарта образования.
3.Так как, ДТШ является учреждением дополнительного образования, на его базе возможно централизованно привлекать школы города для приобщения к регионально-этнической культуре в рамках воспитания и развития личности в современных условиях
Цель проекта:
Создание при ДТШ центра направления этнокультуры, вооружение школьников знаниями о сущности и специфике этнопедагогики. внедрение традиций и обычаев народов в воспитание подрастающего поколения, с учетом национальных особенностей и специфики национального сознания, ознакомление с основными идеями концепции этнокультурного образования в Республике Казахстан, с учетом его многонациональности, суверенитета.
Основные задачи:
1.Воспитание всесторонне развитой личности, уважающей историю и культуру народов проживающих в Казахстане;
2.Формирование чувства патриотизма через воспитательные возможности посредством этнопедагогики.
Актуальность и новизна:
Проблема формирования высококультурной и нравственной личности, уважающей не только себя, но, и в первую очередь то общество, в котором она воспитывается – вот одна из самых важнейших и значимых проблем. Анализируя поведение молодого поколения, их стиль отношений и общения, можно сделать вывод — особенности нравственного и культурного сознания личности во многом зависят от тех личностных и ценностных ориентиров, к которым стремится общество на определенном историческом этапе своего развития. Не смотря на то, что в городе функционирует Дом Дружбы Народов, его деятельность направлена на объединение людей по этносам, сохранение культурного наследия внутри этих объединений. В то время, как задача данного проекта – привлечение детей к изучению основных актуальных этнокультур, влияющих на современное общество. Именно от преподавателей и учителей зависит то, какое общество мы получим завтра. Сегодня ни у кого не вызывает сомнения факт, что основополагающим элементом межнациональных различий психики является менталитет. Поэтому важно создание условий для изучения этнических культур с самого раннего возраста. Актуально возрождение национального самосознания, народных традиций и обычаев в единстве с нравственным опытом поведения и духовность. Оно определяется возрастающей ролью человека в создании материальных и духовных ценностей и способствует формированию и развитию гармоничной личности.
Гипотеза:
Так как, этнопедагогика эффективно влияет на формирование у школьников чувства патриотизма и культуры межнациональных отношений, в том случае, когда она используется целенаправленно, системно, в общем комплексе воспитательной работы, в постоянной совместной работе школы и учреждений дополнительного образования, при продуманном накоплении положительного опыта и его распространении, это поможет сформировать у молодого поколения должную веротерпимость, межнациональную толерантность, культуру общения, повысить уровень духовной культуры в современном обществе.
Предполагаемые результаты:
Поскольку проект носит, образовательный характер и участниками проекта являются в первую очередь обучающиеся, будет вполне уместно оценить, что же получают дети в процессе реализации проекта: знания, умения, навыки.
Критерии оценки реализации проекта — обучающиеся имеют представление:
на уровне знаний:
— знание истоков обрядов, традиций, праздников;
— значение обрядов, традиций, праздников;
— роли детей в народном празднике;
— символику и значение праздничной атрибутики.
на уровне умений:
— работать в коллективе;
— создавать художественный образ (праздничного персонажа);
— работать с литературой и информацией;
— классифицировать и анализировать информацию.
на уровне навыков:
— работы с эскизами;
— изготовления деталей костюмов и атрибутов праздника;
— навыки театрализации;
— навыки монологической и диалогической речи.
Обучающиеся знакомятся с особенностями национальной культуры, духовно-нравственными основами жизни человека. В процессе изучения истоков праздника, а также особенностей ритуально – обрядовой стороны праздничной культуры, обучающиеся будут постигать культурологические основы традиций. Таким образом, ученики получают возможность развивать в себе общекультурные компетенции.
ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ
2016-2017 учебный год
| Мероприятие | Участники | Место проведения | Сроки | Ответственный | |
| сентябрь | |||||
| Проект центра «Этнопедагогика».
Интеллектуальная игра «Аталар сөзі – тәрбие көзі» в рамках празднования 25-летия независимости РК (по договору со школами) |
Уч-ся 6 — 8 кл.
2 школы по 10 человек от школы |
ДТШ
|
4.10.16(1)
7.10.16(2) 11.10.16(3) 12.00 или 16.00 |
Зайнолда И.Ж. | |
| Уч-ся 3 — 4 кл.
2 школы по 10 человек от школы |
14.10.16(1)
18.10.16(2) 25.10.16(3) 12.00 или 16.00 |
||||
| ноябрь | |||||
| Проект центра «Этнопедагогика».
Интеллектуальная программа «Аталар сөзі – тәрбие көзі» в рамках празднования 25-летия независимости РК (по договору со школами) |
Уч-ся 6 — 8 кл.
|
ДТШ | 08.11.16 — финал 14.00
|
Зайнолда И.Ж. | |
| Уч-ся 3 — 4 кл.
|
15.11.16 — финал
14.00 |
||||
| Проект центра «Этнопедагогика».
Этнографический марафон «Феерия творчества» |
3 — 8 кл.
по 10 человек от школы |
ДТШ | 22.11.16 15.00
1 поток: СШ 1,3,16, 20,33,35,43, 44,45,46 |
Зайнолда И.Ж. | |
| Проект центра «Этнопедагогика».
Интерактивная экскурсия «Асыл мұра» в рамках празднования 25-летия независимости РК (по договору со школами) |
6 — 8 кл.
2 школы по 10-15 человек от школы |
ДТШ | 29.11.16(1)
12.00 или 16.00 |
Зайнолда И.Ж. | |
| декабрь | |||||
| Проект центра «Этнопедагогика».
Интерактивная экскурсия «Асыл мұра» в рамках празднования 25-летия независимости РК (по договору со школами) |
6 — 8 кл.
2 школы по 10 человек от школы |
ДТШ | 6.12.16(2)
9.12.16(3) 12.00 или 16.00 |
Зайнолда И.Ж. | |
| 3 — 4 кл.
2 школы по 10 человек от школы |
13.12.16(1)
20.12.16(2) 23.12.16(3) 12.00 или 16.00 |
||||
| Проект центра «Этнопедагогика».
Творческая мастерская «Қолөнер әлемі» — ювелирное искусство — ою-өрнек – этноузоры — мир этнорисунков (по договору со школами) |
6 — 8 кл.
2 школы по 10-15 человек от школы |
ДТШ | 12.01.17(1)
19.01.17(2) 26.01.17(3) 12.00 или 16.00 |
Зайнолда И.Ж. | |
| Проект центра «Этнопедагогика».
Этнографический марафон «Феерия творчества» |
3 — 8 кл.
по 10 человек от школы |
ДТШ | 24.01.17 15.00
2 поток: СШ № 2,4, 5,6,7,8,9, 10,11,12, 13,14,15, 17,МСШ, НТСШ |
Зайнолда И.Ж. | |
| февраль | |||||
| Проект центра «Этнопедагогика».
Творческая мастерская «Қолөнер әлемі» — ювелирное искусство — ою-өрнек – этноузоры — мир этнорисунков (по договору со школами) |
3 — 4 кл.
2 школы по 10-15 человек от школы |
ДТШ | 7.02.17(1)
14.02.17(2) 21.02.17(3) 12.00 или 16.00 |
Зайнолда И.Ж. | |
| Проект центра «Этнопедагогика».
Блиц-турнир с элементами театрализации «Ата салтым» (по договору со школами) |
6 — 8 кл.
2 школы по 10-15 человек от школы |
ДТШ | 28.02.17(1)
12.00 или 16.00
|
Зайнолда И.Ж. | |
| апрель | |||||
| Проект центра «Этнопедагогика».
Блиц-турнир с элементами театрализации «Ата салтым» (по договору со школами) |
3 — 4 кл.
2 школы по 10-15 человек от школы |
ДТШ | 04.04.17(1)
11.04.17(2) 18.04.17(3) 12.00 или 16.00 25.04.17 финал 14.00 |
Зайнолда И.Ж. | |
| Проект центра «Этнопедагогика».
Итоговый фестиваль «Феерия творчества» |
Победители этнографического марафона «Феерия творчества» | ДТШ | 26-30.04.17 | Зайнолда И.Ж. | |