Бүгінгі таңда балаларға қосымша білім беру мекемелері үздіксіз білім беру жүйесінің ажырамас бөлігі болып табылады. Әлеуметтік бейімделуді, балалардың бос уақытын тиімді ұйымдастыруды қамтамасыз ететін қосымша білім беру олардың қызығушылықтарын, бейімділіктерін, қабілеттерін дамытудың шешуші факторларының бірі болып табылады.
Соңғы уақытта білім беру мекемелеріне инклюзивті білім беруді енгізу туралы көп айтылып жүр. Инклюзивтік білім беру барлық балалардың білім беру мекемелерінде оқуын қадағалайды, бірақ ерекше білім беру қажеттіліктері бар оқушылар үшін қажетті жағдайлар жасайды. Сонымен қатар, ерекше білім беру қажеттіліктері бар оқушыларға денсаулығы нашар балалар ғана емес, сонымен қатар көпшіліктен ерекшеленетін балалар да жатады: басқа тілде сөйлейтіндер, өмір салты әртүрлі, оқу қабілеті әртүрлі.
Балаларға қосымша білім беру мекемелері қызметінің басты міндеттерінің бірі-қазіргі өмір жағдайында балаларды әлеуметтендіру және олардың шығармашылық дамуына жағдай жасау. Осы мәселені шешу кезінде Өскемен қаласының оқушылар шығармашылық сарайында мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс жасауға ерекше көңіл бөлінеді. Бұл тек жақын адамдардың ғана емес, қоғамның да көмегі мен қолдауына мұқтаж балалар санаты. Мұғалімдер мен ата-аналардың тығыз ынтымақтастығында ғана балаға өзінің жеке басының маңыздылығын түсінуге, өзін-өзі тануға және өзін қазіргі әлемде орнықтыруға көмектесуге болады.
Инклюзивті білім беру әр оқушының жеке басын қабылдау идеясына негізделген, сондықтан оқыту әр баланың ерекше қажеттіліктерін қанағаттандыруы керек. Инклюзивті білім беру инклюзивті қоғам – барлығы үшін қоғам құру жолындағы көпір болады. Біздің мекемеде баланың шығармашылық қабілетін, оның рухани, эстетикалық тәрбиесін дамытуға мүмкіндік беретін «Біз әр түрліміз – Біз біргеміз» атты әлеуметтік бағыттағы бағдарлама жүзеге асырылуда.
Мақсаты:
Мүмкіндігі шектеулі балалардың эмоционалды әл-ауқатын оны қосымша білім беру бағыттарының жұмысына тарту арқылы қамтамасыз ету.
Міндеттері:
- Оқу мен танымға деген ынтаны қалыптастыру.
- Халықтың салт-дәстүрін сақтай отырып, балалардың рухани мәдениетін тәрбиелеу.
- ҚТД және жеке іс-әрекет арқылы балалардың сауықтыру процесіне ықпал ету.
- Бірлескен шығармашылық қызметке тарту арқылы балалардың зияткерлік, шығармашылық қабілеттерін, өзін-өзі жетілдіру және өзін-өзі дамыту қажеттілігін дамыту.
Өзектілігі:
Мүмкіндігі шектеулі балалардың денсаулығы мен дамуында білім алуы өзектілігі өзінің маңыздылығын жоғалтпайтын проблемалардың бірі болып табылады. Қазақстан Республикасында жарияланған халықтың барлық контингенттері үшін заңды деңгейде көзделген барлық сапалы білімге қолжетімділікті қамтамасыз ету бағыты осы талапқа сай келетін жаңа педагогикалық практиканың инновациялық модельдерін үздіксіз іздестіруді көздейді, бұл халықты әлеуметтік қамтамасыз ету жүйесін жетілдірудің жалпы стратегиясының маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.
Жеке бағдарламаны іске асыру кешенді білім беру бағдарламасына сәйкес және оның негізінде қамтамасыз етіледі. Мақсаттар, міндеттер және күтілетін нәтижелер балаға олардың бағытын, алдағы іс-әрекеттің көлемін және оны жүзеге асыру қарқынын таңдауға мүмкіндік беруі керек. Мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған білім мазмұны физикалық мүмкіндіктермен байланысты болуы керек, оларға бейімделуі керек, бірақ сонымен бірге балалардан күш салуды талап етеді.
Бағдарламаны іске асырудың нысандары мен әдістері барлық балалардың денсаулығына зиян тигізбейтін іс-шараларға қатысуын қамтиды.
Білім беру бағдарламасын жүзеге асыруда сабақтарды ұйымдастырудың дәстүрлі емес формалары қолданылады, бұл оқу процесінде балалардың шығармашылық белсенділігін арттырады. Атап айтқанда: дидактикалық ойындар, интерактивті сабақтар, қайырымдылық концерттер, шеберлік сыныптары, ертегі терапиясы, ҚТД.
Жұмысқа шығармашылық көзқарас, жұмыстағы эстетикалық тәрбие адамның шығармашылық күштерінің қалыптасуына үлкен әсер етеді, оның өмір туралы идеясының шеңберін кеңейтеді, эстетикалық талғамды дамытады және шындықты білуді белсендіреді. Шығармашылық тапсырмаларды сәтті орындағаны үшін ынталандыруды қолдана отырып, қиындықтарды жеңу баланың өз күшіне деген сенімін нығайтуға көмектеседі және жаңа нәтижелерге жетуге ынталандырады.
Осылайша, құрылған педагогикалық тәжірибе бастапқыда баланың өзін «жеңіп», өз өмірін өз бетінше ұйымдастыруға мүмкіндік беретін білім алуына қолайлы жағдай жасауға арналған.
Оқушылар шығармашылық сарайы жүзеге асыратын «біз әр түрліміз-Біз біргеміз» жобасы балаларға сенімділік, жетістік, мақсаттылық сезімін дамытуға мүмкіндік береді.
Күтілетін нәтижелер
Балалардың осы санатын дұрыс тәрбиелеу олардың жалпы дамуы, балалар ұжымына бейімделуі және одан әрі қоғамға енуі үшін үлкен маңызға ие. Мұндай баланы тәрбиелеу кезінде оның жеке, жас және жыныстық ерекшеліктерін ескеру қажет.
Ең алдымен, мұндай балаларда тәуелсіздікке, өзіне-өзі қызмет көрсету дағдыларына тәрбиелеу, ұжымда өмір сүруге және жұмыс істеуге үйрету, оған Еңбек және мәдени мінез-құлық дағдыларын үйрету керек. Дұрыс тәрбиемен мүгедек балалар сол жастағы қалыпты балаларға қол жетімді көптеген дағдыларды игере алады.
Мүмкіндігі шектеулі балаларға ұсынылатын қосымша білім беру бағдарламасының мазмұны бар шектеулерді есепке алып қана қоймай, жетіспейтін мүмкіндіктердің орнын толтыруға да арналған. Сабаққа арналған материал тақырыпты, сондай-ақ балалардың жас және жеке ерекшеліктерін ескере отырып таңдалады. Өнер туындыларымен таныса отырып, балалар жағымды эмоцияларды сезінеді, соның негізінде бейнелі бейнелеу, ойлау, қиял қалыптасады.
— Кемтар балалар санатын қоса алғанда, барлық санаттағы қосымша білім беру мекемелерінде оқуға қолжетімділікті қамтамасыз ету;
— Психофизикалық даму ерекшеліктері бар балаларға қосымша білім берумен қамтуды ұлғайту;
— Мүгедектігі жоқ балаларды жауаптылығы мен түсінушілігіне тәрбиелеу, ерекше қажеттіліктері бар балаларды әлеуметтендіру, бейімдеу және қоғамға кіріктіру.
Сегодня учреждения дополнительного образования детей являются неотъемлемой составной частью системы непрерывного образования. Дополнительное образование, обеспечивая социальную адаптацию, продуктивную организацию свободного времени детей, является одним из определяющих факторов развития их интересов, склонностей, способностей.
В последнее время много говорится о внедрении в практику образовательных учреждений инклюзивного образования. Инклюзивное образование предполагает обучение в образовательных учреждениях всех детей, но создает необходимые условия для тех, кто имеет особые образовательные потребности. Причем, к детям с особыми образовательными потребностями относятся не только дети с проблемами со здоровьем, но и те, кто так или иначе отличается от большинства: говорящие на другом языке, имеющие другой стиль жизни, разные способности к обучению.
Одна из главных задач деятельности учреждений дополнительного образования детей – социализация детей в условиях современной жизни и их творческое развитие. Особое внимание при решении данной задачи во Дворце творчества школьников г. Усть-Каменогорска уделяется работе с детьми с ограниченными возможностями здоровья. Это категория детей, особо нуждающихся в помощи и поддержке не только близких людей, но и общества. Только в тесном сотрудничестве педагогов и родителей можно помочь ребенку осознать значимость своей личности, помочь ему самореализоваться и утвердиться в современном мире.
В основе инклюзивного образования лежит идея принятия индивидуальности каждого отдельного учащегося и, следовательно, обучение должно удовлетворять особые потребности каждого ребенка. Инклюзивное образование станет мостиком на пути к созданию инклюзивного общества – общества для всех. В нашем учреждении реализуется программа социального направления «Мы разные – мы равные», которая дает возможность с ОВЗ развивать творческие способности ребёнка, его духовное, эстетическое воспитание.
Цель:
Обеспечение эмоционального благополучия детей с ОВЗ через привлечение его в работы направлений дополнительного образования.
Задачи:
- Сформировать мотивацию к обучению и познанию.
- Воспитывать духовную культуру детей, сохраняя традиции и обычаи народа.
- Способствовать оздоровительному процессу детей через КТД и индивидуальную деятельность.
- Развивать интеллектуальные, творческие способности детей, потребность к самосовершенствованию и саморазвитию, через вовлечение их в совместную творческую деятельность.
Актуальность
Образование детей с ограниченными возможностями в здоровье и развитии относится к числу проблем, актуальность которых не утрачивает своего значения. Провозглашенный в Республике Казахстан курс на обеспечение доступности качественного образования всех предусмотренных законном уровней для всех контингентов населения предполагает непрекращающейся поиск инновационных моделей адекватных этому требованию новых педагогических практик, что является важным компонентом общей стратегии совершенствования системы социального обеспечения населения.
Реализация индивидуальной программы обеспечивается в соответствии и на основании комплексной образовательной программы. Цели, задачи и ожидаемые результаты должны предоставлять ребенку возможность выбора их направленности, объема предстоящей деятельности и темпа её осуществления. Содержание образования, предполагаемо детям с ОВЗ, должно быть соотнесено с из возможностями , адаптировано к ним, но при этом требовать от детей приложения усилий.
Формы и методы реализации программы предполагают включенность всех детей в деятельность, осуществление которой не может нанести вреда их здоровью.
При реализации образовательной программы используются нетрадиционные формы организации занятий, что повышает творческую активность детей в процессе обучения. А именно: дидактические игры, интерактивные занятия, благотворительные концерты, мастер классы, сказкатерапия, КТД.
Творческое отношение к трудовой деятельности, эстетическое воспитание в труде оказывают огромное влияние на формирование творческих сил человека, раздвигают рамки его представления о жизни, воспитывают эстетический вкус и активизируют познание действительности. Используя поощрения за успешное выполнение творческих заданий, преодоление трудностей способствует укреплению в ребенке веры в свои силы и стимулирует к достижению новых результатов.
Таким образом, создаваемая педагогическая практика изначально рассчитана на создание условий, благоприятных для того, чтобы ребенок мог «превозмочь» себя и приобрести образование, позволяющее ему самостоятельно организовать свою жизнь.
Планируемый проект «Мы разные-мы равные», реализуемый Дворцом творчества школьников дает детям возможность развивать чувство уверенности, успешности, целеустремленности.
Ожидаемые результаты
Правильное воспитание данной категории детей имеет большое значение для их общего развития, приспособления к детскому коллективу и дальнейшего включения в жизнь общества. При воспитании такого ребенка необходимо учитывать его индивидуальные, возрастные и половые особенности.
Прежде всего, у таких детей, следует воспитывать самостоятельность, навыки самообслуживания, приучать жить и работать в коллективе, привить ему навыки труда и культурного поведения. При правильном воспитании дети с ОВЗ способны овладеть многими умениями и навыками, доступными нормальным детям того же возраста.
Содержание дополнительной образовательной программы, предлагаемой детям с ограниченными возможностями, рассчитано не только на учет имеющихся ограничений, сколько на компенсацию недостающих возможностей. Материал для занятий подбирается с учетом темы, а также возрастных и индивидуальных особенностей детей. Знакомясь с произведениями искусств, дети, испытывают положительные эмоции, на основе которых формируются образные представление, мышление, воображение.
— Обеспечение доступности обучения в учреждениях дополнительного образования всех категорий, включая категорию детей с ограниченными возможностями
— Увеличение охвата дополнительным образованием детей с особенностями психофизического развития
— Воспитание отзывчивости и понимания у детей без инвалидности, социализация, адаптация и интеграция в общество детей с особыми потребностями.
